Choroby serca

CHOROBA WIEŃCOWA / ZAWAŁ SERCA

Jeżeli masz problem z sercem (zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie tętnicze, stan po zawale serca, chorobę wieńcową) lub twoje serce wymagało zabiegu kardiochirurgicznego (operacji serca) to porozmawiaj ze swoim lekarzem. Pobyt na wysokości jest dla twojego serca dodatkowym obciążeniem, które może być niebezpieczne. Jeżeli przyjmujesz leki, zadbaj o to, by na wyprawę zabrać ich wystarczającą ilość oraz zapas.

Przed wyjazdem: Popraw swoją kondycję fizyczną, sprawdź jak znosisz duży wysiłek fizyczny na poziomie morza, przed tym jak dołożysz do niego dodatkowo wysokość. Dowiedz się od lekarza, jakie leki stosować w sytuacji pojawienia się bólu w klatce piersiowej.

Na wysokości: W razie gorszego samopoczucia, nie wchodź wyżej i zastanów się nad zejściem. Powiedz o tym swoim współtowarzyszom.

Pobyt na wysokości wpływa na pracę twojego serca. Ostre niedotlenienie wysokogórskie, zwiększona aktywność fizyczna, odwodnienie oraz zimno powodują aktywację układu współczulnego na wysokości, czego następstwem jest skurcz naczyń, wzrost częstości akcji serca, wzrost ciśnienia tętniczego oraz zwiększenie rzutu serca. To z kolei powoduje wzrost zapotrzebowania serca na tlen. Efekt ten jest najbardziej wyraźny podczas aklimatyzacji - podczas pierwszych 3 dni na nowej wysokości. Podczas trekkingu, kiedy niemal każdego dnia jesteśmy na nowej, wyższej wysokości, serce potrzebuje coraz więcej tlenu do prawidłowego „bezbolesnego” działania. Po tygodniu aklimatyzacji na tej samej wysokości parametry rzutu serca, ciśnienia tętniczego oraz poziom obciążenia serca wracają do normy.

Osoby cierpiące na chorobą wieńcową mają małe zdolności kompensacyjne na średnich wysokościach – ich organizm gorzej znosi warunki wysokogórskie i ma ograniczone zdolności przyzwyczajenia się np. do zwiększonego zapotrzebowania serca na tlen. Na wysokości u pacjentów z chorobą wieńcową częściej występują incydenty bólu serca niż na poziomie morza. Istnieje również większe niebezpieczeństwo wystąpienia komorowych zaburzeń rytmu – nagłego zatrzymania krążenia. Wzrost zapotrzebowania mięśnia sercowego na tlen, może spowodować wystąpienie pierwszych objawów niedokrwienia serca u osób z ukrytą chorobą naczyń wieńcowych, dlatego rozsądnym wydaję się by u osób po 45 roku życia przed wyjazdem wykonać EKG oraz próbę wysiłkową.

Według badań prowadzonych w Alpach, narciarze i alpiniści, którzy w wywiadzie chorobowym mają zawał serca, nadciśnienie tętnicze lub chorobą wieńcową, są bardziej narażeni są na nagłe zatrzymanie krążenia w górach. Dlatego, lekarze zalecają by na wyposażeniu schronisk i innych miejsc turystycznych na wysokości był przenośny defibrylator automatyczny (AED).

Do wysokości 2500m n.p.m. nie ma zwiększonego niebezpieczeństwa wystąpienia nagłej śmierci sercowej oraz zawału serca. Wysokości do 3500m n.p.m. dla pacjentów ze stabilną chorobą wieńcową i dobrą tolerancją wysiłku na poziomie morza nie powinny stanowić zagrożenia.  Jakkolwiek, objawy choroby wieńcowej mogą pojawiać się częściej i podczas wysiłku, który na poziomie morza ich nie wywołuje. Na każdej nowej wysokości zaleca się 3 -5 dniowy okres aklimatyzacji (odpoczynek) przed rozpoczęciem wykonywania wysiłku. Proponuje się powolne zdobywanie wysokości. Poziom wysiłku powinno się kontrolować częstością akcji serca, a nie trudem wysiłku.  Nie ma prac naukowych dotyczących pobytu osób z chorobą wieńcową na wysokości powyżej 3500m n.p.m.

Gdy u osoby z chorobą wieńcową występuje ból podczas wysiłku na poziomie morza to na wysokości ulegnie on pogorszeniu. Dla osób, u których występuje ból podczas wysiłku na poziomie morza, pobyt oraz wysiłek na wysokości jest kategorycznie przeciwwskazany.

Absolutnie przeciwwskazana jest podróż na wysokość przez 6 miesięcy po zawale serca. Po okresie 6 miesięcy po zawale serca, przed planowana podróżą wysokogórską, należy wykonać próbę wysiłkową.

Nie ma danych dotyczących tego by pobyt na wysokość powodował zwiększone ryzyko zamknięcia się bypassu u pacjentów po operacji kardiochirurgicznej lub stentu po zabiegu angioplastyki naczyń wieńcowych. Jeżeli zabieg wszczepienia bypassów lub zabieg angioplastyki naczyń wieńcowych zostały wykonane przed dokonaniem się zawału to istnieje duża szansa na dobrą tolerancję wysiłku nawet na wysokości 5700m n.p.m. (pojedyncze doniesienia).

Brakuje danych naukowych na temat wpływu wysokości powyżej 5000m n.p.m. na organizm człowieka z chorobą wieńcową.  W latach 1987-1991 spośród 276 tysięcy trekkersów, czterdziestu zmarło na wysokości. Wśród zgonów, dwa były to zgony nagłe, a cztery spowodowane były zawałem serca. Nie wydaje się by ta statystyka zgonów na wysokości z przyczyn sercowych była bardzo wysoka. Problem wymaga dalszych badań.

Kwalifikacja osób cierpiących na chorobę wieńcową do wyjazdu wysokogórskiego wymaga bardzo indywidualnego podejścia. W ocenie zagrożenia, jakie stanowi wysokość dla osób z chorobami serca znaczenie ma typ i miejsce planowanej aktywności sportowej. Organizm inaczej reaguje na krótkotrwały, znaczny wysiłek w narciarstwie, a inaczej na długotrwały, mniej nasilony wysiłek podczas trekkingu. Inne są też możliwości ratunkowe, diagnostyczne oraz terapeutyczne w Alpach Austriackich, a inne w Himalajach Nepalu.

NIEWYDOLNOŚĆ SERCA

Osoby cierpiące na niewydolność serca, które na poziomie morza mają objawy choroby (obrzęki obwodowe, powiększenie wątroby, obrzęk płuc) nie powinny narażać się na warunki górskie. Osoby, których choroba jest stabilna na poziomie morza, mogą przebywać na wysokości do 2500m n.p.m. Na wysokości należy wziąć pod uwagę zwiększenie dawki leków moczopędnych np. acetazolamidu, uważając jednocześnie na to by się nie odwodnić.

WRODZONE WADY SERCA

Niedotlenienie wysokogórskie, a co za tym idzie - spadek prężności tlenu we krwi powoduje skurcz i wzrost ciśnienia w tętnicach płucnych. Następstwem nadmiernego wzrostu ciśnienia w tętnicach płucnych jest Wysokogórski Obrzęk Płuc (HAPE).

Osoby z takimi wadami serca jak: Tetralogia Fallota, wada przegrody komorowej, wada przegrody przedsionkowej, przetrwały przewód Botalla, brak tętnicy płucnej, mają nadmierną reakcję skurczową tętnic płucnych na niedotlenienie. Dlatego są one narażone na nadciśnienie płucne oraz Wysokogórski Obrzęk Płuc. Trudno przewidzieć, w jaki sposób osoby te zareagują na niedotlenienie wysokogórskie. Osoby z objawami nadciśnienia płucnego na poziomie morza nie powinny przebywać w warunkach wysokogórskich. Osoby bez objawów powinny zdawać sobie sprawę z potencjalnego większego zagrożenia wystąpienia Wysokogórskiego Obrzęku Płuc.

Zaleca się rozważenie przyjmowania profilaktycznego nifedypiny podczas pobytu na wysokości. Należy rozważyć przedwyjazdowe badanie reakcji organizmu w warunkach symulowanego niedotlenienia np. za pomocą hipoksykatora, lub w komorze hipobarycznej.

Bibliografia:

1. Travel at high altitude - www.medex.org.uk

2. Journal of Travel Medicine 2010; Volume 17 (Issue 1): 48–62; K. Mieske et al.; Journeys to High Altitude—Risks and Recommendations for Travelers with Preexisting Medical Conditions

3. High Altitude Medicine & Biology 2011; Volume 12, Number 1: 97-98; G. Strapazzon et al.; Risk Assessment and Emergency Management of Coronary Heart Disease at Altitude

4. High Altitude Medicine and Physiology, 2007; Ward, Milledge, Schoene

​